Een Vlaanderen gebouwd op data

Het nieuwe goud? De nieuwe olie? We hebben het uiteraard over data. De belangrijkste grondstof van de 21ste eeuw wordt niet opgedolven uit mijnen of opgepompt uit de aardbodem, maar de bijnamen zeggen alles over het gigantische belang van data in onze samenleving. Geen wonder dus dat we er bij Flanders Technology & Innovation zwaar op inzetten.

Flashback naar 2008. Wat amper 15 jaar geleden begint als een spin-off van de VUB, is vandaag een miljardenbedrijf dat over de hele wereld bekendheid geniet. We hebben het natuurlijk over Collibra, het geesteskind van Pieter De Leenheer, Felix Van de Maele, Stijn Christiaens en Damien Trog.

De startup van vier schuchtere computerwetenschappers ontpopte zich in no time tot de allereerste ‘unicorn’ of ‘eenhoorn’ in ons land. Ondanks de moeilijke beginjaren duurde het amper tien jaar voor Collibra een waardering van één miljard dollar kreeg. Sindsdien ging de weg alleen maar steil bergop en praten we over een waarde van – minstens! – vijf miljard. Dat zegt meteen alles over de economische waarde van data.

Vlaanderen in de kop van het peloton

“Collibra is een uniek verhaal. Maar er beweegt in Vlaanderen veel op het gebied van data. Ik denk bijvoorbeeld aan Trendminer, dat vanuit Hasselt aan een opmars bezig is”, bevestigt Roel Caers. Zelf is hij de CEO van het Leuvense bedrijf Guardsquare, dat de data van meer dan 5 miljard mensen in 95 landen helpt beschermen. “Zonder het te beseffen, gebruikt bijna iedereen onze producten”, zegt Caers. “Wij zijn de wereldwijde marktleider als het gaat over de beveiliging van mobiele apps. En dus zit onze datatechnologie verborgen in zowat elke gsm.”

“Ik denk dat ik wel mag stellen dat er in Vlaanderen fantastische stappen gezet worden. Onze universiteiten, onze bedrijven, de onderzoekscentra… Heel veel startups en scale-ups zijn bezig met de verzameling, de organisatie, de stockage en de beveiliging van data. Maar tegelijk moeten we ons niet té hard op de borst kloppen: in de rest van de wereld zijn er ook knappe koppen aan de slag met data. Aan Vlaanderen om ervoor te zorgen dat we mee in de kop van het peloton zitten.”

Data maken ons leven gezonder en beter

Data zijn overal. En ze hebben een onmetelijk potentieel om ons leven op alle vlakken beter, comfortabeler en veiliger te maken. Op het vlak van preventie kunnen geanonimiseerde data bijvoorbeeld een wereld van verschil maken voor onze volksgezondheid. Maar even goed kunnen data zorgen voor een vlottere verkeerstrafiek. Of voor een veel eenvoudigere en snellere administratie. Een efficiëntere communicatie met overheidsdiensten. Een kwaliteitsimpuls voor ons onderwijsniveau. Een beter serviceniveau voor en door onze bedrijven. Een troef voor een beter leefmilieu. Je merkt: de toepassingen voor onze hele samenleving lijken haast oneindig.

Maar zoals voor elke baanbrekende technologie geldt ook voor data tech dat er in brede lagen van de bevolking achterdocht en ongerustheid heersen. “Dat is niet onbegrijpelijk”, vindt Roel Caers. “Niemand wil bijvoorbeeld zijn medisch dossier op straat zien belanden. In het buitenland zijn er al voorbeelden van gevoelige patiëntinformatie die lekte. Dat is natuurlijk een ramp. Want eens iets online komt, verdwijnt het nooit meer.”

Wantrouwen wegnemen met regels en beveiliging

Wim Verhoeven, ex-hoofdredacteur van Trends, noemt het wantrouwen van de burger niet alleen begrijpelijk maar zelfs gezond en gewettigd. “Wie kan nog zeggen dat hij of zij weet welke partijen over welke persoonlijke informatie beschikken? Wat registreren slimme camera’s allemaal? Wat weten bedrijven, maar ook de overheid, over ons? Wat doen ze met die gegevens? En artificiële intelligentie zal alleen maar een turbo zetten op de datasamenleving.”

Verhoeven: “Er is nood aan een sterk regelgevend kader, maar helaas loopt dat altijd een beetje achterop als er nieuwe, revolutionaire technologie opduikt. De filosofische discussie over data is in mijn ogen ontzettend belangrijk. Voor je het weet, kunnen data niet alleen zinvol gebruikt, maar ook flagrant misbruikt worden.”

Een datakluis biedt bescherming

Terwijl in Vlaanderen tientallen en zelfs honderden bedrijven bezig zijn de mogelijkheden van data te exploreren, doet de overheid als regulator een stevige duit in het zakje. De Vlaamse datakluis van het neutrale overheidsbedrijf Athumi is een belangrijke nieuwe speler op het terrein. De datakluis, op basis van Solid-technologie, zorgt ervoor dat burgers én bedrijven de controle over hun data behouden. Tegelijk kan de rijkdom aan data toch veilig worden uitgewisseld om het leven van elke Vlaming te verbeteren.

“Onze digitale datakluis biedt volledige controle en transparantie over onze data. Mensen en bedrijven kunnen hun toestemming geven maar ook intrekken om bepaalde data te gebruiken”, zegt Björn De Vits van Athumi. Belangrijk. Want dat datatechnologie een blijver is, staat vast. Er valt voor heel Vlaanderen – burger, bedrijf én overheid – nu eenmaal té veel te winnen.